Wielu osobom praca z ekranem kojarzy się z uczuciem dyskomfortu w oczach. Zauważ, czy pojawia się np. pieczenie, swędzenie, piasek w oczach, suchość, zaczerwienienie, ból, podwójne lub nieostre widzenie? Ludzie różnią się tolerancją na pracę z ekranem, ale nadal jest to jedna z najczęstszych przyczyn zmęczenia oczu. Kilka godzin przed ekranem nie powoduje żadnych problemów u jednej osoby, a dla kogoś innego jest nieosiągalnym wysiłkiem. Wyraźne dolegliwości oczu podczas pracy z ekranem są ważnym objawem ich przemęczenia. Powinieneś zacząć stosować kilka krótkich, np. minutowych ćwiczeń. Żeby były one skuteczne, trzeba je odpowiednio dobrać, ponieważ jest wiele mechanizmów prowadzących do zmęczenia oczu.

To jedno z kluczowych pytań. Ludzie mają różną odporność na wysiłek oczu. Praca z ekranem czy czytanie wydrukowanego tekstu dla oczu jest zawsze wysiłkiem. Ale oczy męczą się nie tylko od tego, może być bardzo wiele przyczyn.

Dobrym wskaźnikiem stanu oczu jest ich zmęczenie i dolegliwości przed zaśnięciem. Zmęczenie wieczorem to jednoznaczna sugestia, że forsujesz oczy, co w dłuższej perspektywie spowoduje pogorszenie się ich stanu. Powinieneś zadbać o ich skuteczną regenerację.

Terapeuci widzenia na całym świecie przyjmują, że widzenie czerni po zasłonięciu zamkniętych oczu jest wskaźnikiem umiejętności ich zrelaksowania. Oznacza to, że nie ma w nich nawykowego pobudzenia dającego efekt szarości czy koloru. Tak, jak wyłączasz samochód po dojechaniu na parking i on przestaje pracować, tak zamknięte oczy powinny się wyłączyć i powinieneś odczuwać wrażenie ciemności. Brak czerni jest oznaką istniejącego w oczach napięcia. Po kilku ćwiczeniach relaksacyjnych, po odpoczynku, zazwyczaj ciemność pod powiekami intensyfikuje się, co jest wskaźnikiem ich większego relaksu.

Łatwość poruszania oczami to jeden z najważniejszych wskaźników ich ogólnego stanu. Praca z coraz mniejszymi ekranami zmusza oczy do ograniczania ruchu. Ktoś żyjący w naturze, wędrując w lesie czy na sawannie, nie przeżyłby, jeśli jego oczy poruszałyby się tylko tyle, co przy patrzeniu na ekran komórki czy komputera. Zdrowe oczy muszą się poruszać i wykorzystywać cały zakres pracy mięśni oko-gałkowych. Jeśli szerokie ruchy oczu są męczące, to znaczy, że twoje mięśnie wokół oczu usztywniły się i straciły elastyczność. Koniecznie powinieneś zapewnić im rozciąganie i szeroki zakres ruchu.

Ten test i obrysowanie kształtu oczami popularnie nazywa się leniwą ósemką. Są to dwa kółka (lub dwie elipsy) obok siebie, w Polsce najczęściej ten rysunek kojarzy się z symbolem nieskończoności. Wyobraź sobie, że są to szyny pociągu. Pociąg może jechać w jedną lub drugą stronę. W którą stronę łatwiej ci śledzić ten kształt, w taki sposób, że na skrzyżowaniu pociąg jedzie w górę lub w dół?

Wielu terapeutów zajmujących się na świecie szeroko rozumianym rozwojem twierdzi, że jeśli ktoś równomiernie wykorzystuje prawą i lewą półkulę, to łatwiej mu wykonywać ten ruch w górę na skrzyżowaniu, a w dół po bokach. Nie jest to jednoznacznie potwierdzone badaniami naukowymi, ale zwolennicy tego testu uważają, że preferencja tego kierunku jest istotną wskazówką dotyczącą łatwości korzystania z obu półkul, czyli z całego mózgu naraz. Z kolei to jest podstawą widzenia obuocznego (a zatem oceny odległości).

Ogromna większość współcześnie żyjących ludzi spędza większość czasu w pomieszczeniach. Jednocześnie ich aktywność mija się z rytmem wschodów i zachodów słońca. W takich warunkach do oczu dociera dużo mniej światła, niż otrzymują ludzie, pracujący w dzień na dworze. Efektem tego często jest to, że jasne światło zaczyna nas razić, potrzebujemy więc okularów przeciwsłonecznych. To tylko pogłębia problem. Łatwość patrzenia podczas jasnego dnia jest ważnym wskaźnikiem zdrowia oczu. W Polsce zdrowe oczy powinny tolerować światło poza takimi sytuacjami jak: światło odbijane od śniegu, piachu czy jasnych ścian. Jednocześnie warto pamiętać, że osoby o jasnej karnacji częściej potrzebują okularów przeciwsłonecznych. Natomiast powinniśmy je koniecznie nosić, żeby chronić oczy przed promieniowaniem ultrafioletowym, szczególnie niebezpiecznym w godzinach południowych i podczas tzw. dziury ozonowej.

U wielu osób problemy z widzeniem po ciemku są mocno związane z niedostateczną ilością światła, które otrzymują w ciągu dnia. Oczy stworzone są do percepcji światła i bez niego przestają dobrze funkcjonować. Przeczytaj wyżej – w punkcie 6 znajdziesz wyjaśnienie dotyczące okularów przeciwsłonecznych. Brak wystarczającej ilości światła może się objawiać gorszym widzeniem w ciemności. Jeśli takie pogorszenie pojawiło się w ostatnim czasie – zastanów się, czy nie przebywasz więcej niż zwykle w pomieszczeniach lub czy ilość czasu spędzanego na dworze w ciągu dnia nie zmniejszyła się. Jeśli twoje widzenie w ciemności pogorszyło się, to jest to ważny znak osłabienia oczu.

Jest to przykład łatwego testu dotyczącego współpracy prawego i lewego oka, który można zrobić w Internecie. Zadanie polega na tym, żeby „nałożyć” na siebie dwa obrazki, które na ekranie są obok siebie. Tak jakby były narysowane na przezroczystych foliach, a badany nakłada te folie jedna na drugą i widzi oba obrazki jednocześnie. Uzyskujesz wrażenie, że ptaszek znajduje się w klatce. Jeśli przychodzi ci to bez trudności, oznacza to, że oczy ze sobą współpracują. Tak naprawdę jest to mniej zależne od stanu oczu, a bardziej diagnozuję pracę mózgu wzrokowego. Patrząc jednym okiem, nie uzyskasz takiego efektu. Jest to dość łatwe ćwiczenie, diagnozujące współpracę oczu. Ta umiejętność jest podstawą oceny odległości.

Żeby widzieć wyraźnie, oko zmienia grubość soczewki w zależności od tego, czy patrzymy blisko, czy daleko. Wyraźne widzenie w bliży możliwe jest dzięki temu, że napinamy w oku jeden mięsień. Jeśli długo patrzymy blisko i mięsień ten jest bardzo zmęczony, może wpaść w tak zwany spazm akomodacyjny. Pozostaje cały czas napięty, czego objawem jest to, że nie możemy zobaczyć wyraźnie obiektów w dali. Najczęściej ta dolegliwość przechodzi po kilku minutach, ale jest to sygnał zmęczenia, którego lepiej nie lekceważyć.

Kiedy jesteśmy skupieni i musimy na coś uważnie patrzeć, bardzo ograniczamy mruganie. Mruganie zapewnia nam równomierne nawilżenie oczu. Bez częstego mrugania oko trochę przesycha i zaczynają się podrażnienia. Bardzo dużo dolegliwości, których doświadczamy, pracując z komputerem, jest efektem przesuszenia oczu. Wybitnie przyczynia się do tego klimatyzacja. Jeśli czujesz, że twoje oczy są suche – wymyśl sposób, żeby przypomnieć sobie i pomrugać kilka razy co 10-20 minut. Pozwoli ci to uniknąć wielu dolegliwości i stosowania kropel

Niemal wszyscy ludzie widzą trochę inaczej prawym i lewym okiem, jest to normalne. Natomiast bywa tak, że jedno oko jest wyraźnie silniejsze, informacje z niego są ważniejsze dla mózgu. Nie musi to nawet być uwarunkowane tym, że jedno oko ma większą wadę. Niektórzy, żeby lepiej widzieć zamykają jedno oko. Dzieje się tak, gdy są zmęczeni, wieczorem lub gdy muszą coś zobaczyć bardzo wyraźnie.

Optymalne widzenie jest wtedy, gdy używamy obojga oczu. Jeśli łatwiej patrzy ci się jednym okiem, to warto zrobić specjalistyczne ćwiczenie przypominające mózgowi, żeby korzystał z informacji z obu oczu.

Ważnym aspektem widzenia jest umiejętność skupienia się na wybranym działaniu, niezależnie od tego, co się wokół nas dzieje. W wielu sytuacjach nie możemy się skupić, bo cały czas coś przyciąga naszą uwagę. Ignorowanie nieistotnych informacji wzrokowych jest ważną i trudną umiejętnością, ale nieraz musimy sobie z tym radzić. Jak wiele innych umiejętności związanych ze wzrokiem, można ćwiczyć uniezależnianie się od zewnętrznych wrażeń.